bluesyemre

Yaşamın temel dinamiklerinden değişim, var olanı reddetme yerine yeni tuğlalarla yükselen bir yapı gibi temeli sağlam kararlı bir yükselişi temsil etmelidir. Kütüphane ve bilgi hizmetlerinin temel taşlarından bilgiye erişim, araştırma ve öğrenme sürecinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Uygarlığın varlığı, merak, araştırma, öğrenme ve uygulama becerisi ile elde edilen bilginin üzerine yenilerinin eklenerek erişilebilir kılınmasına bağlıdır. Bu döngüde bilgi hizmetleri, bilgiyi formlara sokmaya, diğer bilgilerle ilişkilendirmeye, kullanılabilir kılmaya, güvenli ortamlarda korumaya çalışmakta; bunlarla ilgili sistemler ve uygulamalar geliştirmekte, bilgiye erişim için sosyal ortamlar sağlamaktadır. Bu kapsamda tarihsel süreçte mağara duvarlarına çizilen hayvan figürlerinden ilk yazılı antlaşmalara, tapınak bilgi depolarından Kuyûd-ı Kadime Arşivine, İskenderiye Kütüphanesinden arama motorlarına çabalar, bilginin doğru ve güvenilir formlarda erişebilir kılınmasına yöneliktir.

Çalışma ortamlarımız ve sosyal yaşantımız değişiyor. Bilgi kaynaklarımıza, bilginin hizmete sunulduğu sistemlere ve teknoloji uygulamalarına her geçen gün yeni boyutlar ekleniyor. Bu süreç bizi sürekli dinamik ve yaratıcı olmaya zorluyor. Öte yandan yoğun ve çoğunlukla rutin iş süreçleri, bürokratik temayüller ve olanakların yetersizliği yaratıcılığı ve yenilikçiliği olumsuz etkileyebiliyor. Tüm olumsuzluklara rağmen yeni güne daha iyiyi arayarak uyanmak bizi güçlü kılıyor. Kamusal Alan Olarak Bilgi Merkezleri ve Yenilikçi Yaklaşımlar adıyla yayımladığımız bu kitap çalışması, bilginin kendisini ve toplumsal boyutlarını, bilgi hizmetlerinin farklılaşan yönlerini ve yenilikçi bilgi hizmetlerini açıklamaya, ilgili konulara kavramsal bir çerçeve çizmeye ve uygulama alanlarındaki yenilikçi hizmetlere ışık tutmaya yönelmektedir.

Kitap çalışmasında yer alan çok kültürlülük ve kütüphane ilişkisi, yeni medya uygulamaları, dijital dünyada gerçeğe giden yolda bilgi merkezlerinin üzerine bölümler, daha çok bilgi hizmetlerinin toplumsal yönüne dönük kuramsal tartışmalara yer vermektedir. Üçüncü mekân olarak kütüphaneler, kütüphanelerde oyunlaştırma uygulamaları, yenilikçi hizmetler ve kullanıcı deneyimi yönetimi üzerine hazırlanan bölümler, bilgi hizmetlerine dönük yeni yaklaşımlar çerçevesinde değerlendirilebilir. Dijital çağda arşivlerde erişim ve elektronik belgelerin geleceği konuları, geleneksel kütüphane hizmetlerinin ötesinde bilgi ve belge yönetimi alanın güncel tartışmaları arasında yer almaktadır. Yine engelliler ve dezavantajlı grupların beklentileri, bilgi hizmetleri geliştirilirken göz önünde bulundurulması gerekenler arasındadır. Çalışmanın yukarıda özetlenen içeriği ve kapsamıyla ülkemizde bilgi sektöründe çalışanlara ve bu alanda eğitim görenlere katkı sağlaması umulmaktadır.

Prof. Dr. Özgür Külcü

Bilgi toplumsal kültürün oluşumunda ve sonraki kuşaklara aktarılarak devamlılığının sağlanmasında etkili bir unsurdur. Doğayla olan etkileşimin yoğun olduğu tarım toplumunun oluşumunda bilgi, doğadaki varlıkların üretim amacıyla etkin kullanımını sağlamış, sanayii devrimi ile üretkenliğin temelini oluşturmuştur. Özellikle basın ve yayıncılık araçlarının gelişimiyle yaşanan bilgi patlaması bilgiyi tek başına bir sektöre dönüştürmüştür. Tüm çağlarda bilgi üretimin temel dinamiği olmuştur. Bilgiye erişme ve bilgiyi doğru bir şekilde kullanmaya yönelik çabalar insanlığın ilk zamanlarından bu yana varlığını sürdürmüştür. Toplumsal anlamı olan bilgiyi derleyen, çeşitli düzenleme sistemlerini yapılandırarak işleyen, bu bilgileri erişime sunan kütüphaneler, arşivler ve müzeler sundukları hizmetlerle toplumsal değişimlere öncülük etmiş, hem kültürel birikimin oluşmasında hem de toplumsal kalkınmanın sağlanmasında yerini almıştır.

Bilginin kullanıldığı alanlardaki değişim doğal olarak kullanım şekillerini ve bilgiyi elde etmeye yönelik beklentileri de değiştirmiştir. Bu değişime uyum sağlamak ve beklentileri karşılayabilmek için kütüphane, arşiv ve müzelerde sunulan hizmetler de çeşitlenmeye başlamıştır. İlk başlarda belirli bir fiziksel mekânla sınırlı olan ve dolayısıyla dar ölçekli bir kullanıcı grubuna ulaşabilen bu hizmetler, gelişen bilgi ve iletişim teknolojileriyle birlikte web ortamına taşınmış, zaman ve mekândan bağımsız bir şekilde daha fazla kullanıcıya hitap etmeye başlamıştır. Özellikle mobil uygulamalarla birlikte kütüphaneler, arşivler ve müzeler insanların her daim yanlarında bulundurdukları cihazların da içerisinde yerlerini almışlardır. Bununla birlikte bu cihazlar taşıdıkları özellikler ve taşınabilir yapılarıyla sınırsız bir bilgi havuzuna erişim sağlayarak günlük hayatın olmazsa olmazları haline gelmiştir. Bu durum bilginin, bilgi hizmetlerinin ve bilgi yönetiminin günlük hayattaki yerini ortaya koymak açısından dikkat çekicidir.

Chris Anderson’un 2012 yılında yayınladığı ve 2014 yılında “Geleceği Üretenler” olarak Türkçe’ye çevrilen “Makers, Crown Business” başlıklı kitabında da ifade ettiği gibi belki de dijital çağın en heyecan verici dönemindeyiz. Üretimin dijitalleşmesi olarak da ifade edilen dijital çağ, bilginin dijital ortamda kullanılmasıyla ortaya somut ürünler çıkarmaya dayanmaktadır. Nesnelerin Interneti (IoT), Endüstri 4.0 gibi makine-makine etkileşiminin konuşulduğu, dijital devrim olarak da yorumlanan bu çağ, dijital ortamda yapılan bir dizi tasarım ve süreç sonunda ortaya çıkan ürünlere diğer bir ifadeyle gerçek dünyada vücut bulan nesnelere ve uygulamalara sahne olmaktadır. Daha önce dijital göçmen, dijital yerli, X, Y ve Z kuşağı olarak adlandırılan gruplar da (genel anlamıyla kullanıcılar da) birer dijital tasarımcı görevini üstlenmekte; dijital ortamı aktif bir üretim veya gerçeği oluşturma ve arama aracı olarak görmektedir. Bu doğrultuda bilgi merkezleri, kullanıcıların dijital ortam üzerinden ürün ortaya çıkarmalarına imkân tanıyan hizmetler geliştirmeye yönelik girişimlerde bulunmaktadır. Bu girişimlerle bilgi merkezleri, kullanıcıların dijital ortamı kullanarak üretimde bulunmalarına ya da üretim zincirinin bir parçası haline gelmelerine ortam hazırlamakta; kendi başına yayıncılık (self-publishing), 3D yazıcılar, yaratıcı mekânlar (makerspace), kendi başına yap (DIY) ve oyunlaştırma gibi uygulama ve hizmetlerle alışılagelmiş çizgilerinin ötesine geçmektedir. Dijital tasarımcı olan kullanıcılarının beklentilerini karşılamaya çalışan bu kurumların geliştirdikleri hizmetler günlük hayat içindeki yerlerinin daha da genişlemesinde etkili olmuştur.

Belirtilen bu gelişmeler ışığında içeriği planlanan “Kamusal Alan olarak Bilgi Merkezleri ve Yenilikçi Yaklaşımlar” başlığını taşıyan bu kitapta bilgi merkezlerine yönelik uygulama ve yaklaşımlar alanında uzman akademisyen ve araştırmacılar tarafından on iki bölümde kaleme alınmaktadır. Bununla birlikte kitap bir bütün olarak değerlendirildiğinde bilgi merkezlerini çizginin ötesine taşımaya yönelik yenilikçi ve farklı yaklaşımları çok yönlü olarak sunmaya çalışmaktadır.

Dr. Tolga Çakmak – Dr. Şahika Eroğlu

Kitapta yer alan makaleler

Çok Kültürlülük/Çok Kültürcülük: Kütüphaneler Bağlamında Durum
Yrd. Doç. Dr. Güler Demir

Yeni Medya Okuryazarlığında Kütüphanecilerin Rolleri
Selda Ekici

Kimin Doğrusu? Gerçek Ötesi ve Yanlış Bilgiler Dünyasında Kanıt Olarak Dijital Belgeler ve Arşivlere Yönelik InterPARES Truth Projesi
Prof. Dr. Özgür Külcü
Yaratıcı Kütüphane Hizmetleri: Yaratıcı Mekânlar (Makerspace)
Araş. Gör. Ayşenur Güneş

Kütüphanelerde Oyunlaştırma: Örnekler ve Öneriler
Yrd. Doç. Dr. Selay Arkün Kocadere ve Öğr. Gör. Dr. Turgay Baş

Yenilikçilik ve Yenilikçi Hizmet: Halk Kütüphaneleri Açısından Kavramsal Bir Yaklaşım
Araş. Gör. Erdinç Alaca ve Prof. Dr. Bülent Yılmaz

Kullanıcı Merkezli Kütüphaneler İçin Kullanıcı Deneyimi (KD) Yöntemi
Muharrem Yılmaz

Arşivlerde Erişim ve Standartlaşma: Türkiye İçin Öneri
Doç. Dr. Burçak Şentürk
Elektronik Belgelerin Geleceği: Standartlaşmaya Yönelik Bir Model Olarak Üstveri
Yrd. Doç. Dr. Bahattin Yalçınkaya

Fotoğrafçılık ve Kataloglamanın Gelişimi: Öğe Olarak Dijital Fotoğraf ve Dijital Fotoğrafların Bilgi Merkezlerindeki Yeri
Nuh Mehmet Topkaraoğlu

Kütüphane Binalarında Engelli Kullanıcılara Yönelik Tasarım İlkeleri
Yrd. Doç. Dr. Berrin Küçükcan ve Yrd. Doç. Dr. Ayşe Öztürk

Bilgi Merkezlerinde Dezavantajlı Gruplardan Engellilere Yönelik Acil Durum Planlaması
Doç. Dr. Alpaslan Hamdi Kuzucuoğlu

http://www.okumaajansi.com/kamusal-alan-olarak-bilgi-merkezleri-ve-yenilikci-yaklasimlar/

http://www.pandora.com.tr/urun/kamusal-alan-olarak-bilgi-merkezleri-ve-yenilikci-yaklasimlar/607852