7 Adımda kullanıcı dostu bir #Kütüphane websitesi #EBSCO

Posted by: bluesyemre | January 4, 2019

7 Adımda kullanıcı dostu bir #Kütüphane websitesi #EBSCO

2015 yılındaki Charleston Konferansı‘nda, Kıdemli Teknik Ürün Yöneticisi Khalilah Gambrell, “Engelleri Ortadan Kaldırmak: Kullanıcı Dostu Bir Kütüphane Web Sitesi Oluşturmak için En İyi 7 Uygulama” başlıklı bir poster sundu. Bu poster, EBSCO Kullanıcı Araştırma grubuyla yapılan 18 aylık çalışmaya dayanılarak hazırlanmıştı. Araştırma grubu bu süreçte, kullanılabilirlik testleri gerçekleştirdi ve lisans öğrencilerinin nasıl araştırma yaptıklarına dair bir anket yaptı. Aşağıda, bu araştırma sonucunda ortaya çıkan bazı sonuçları derledik.

Öğrenciler, Kütüphane Web Sitelerini Kullanmakta Zorlanıyor

Lisans öğrencilerinin araştırma iş akışına ilişkin gerçekleştirilen 2015 EBSCO araştırmasına göre, öğrencilerin yüzde 40’ı kütüphane web sitelerinin kullanışlılığını orta seviyede iyi veya kötü olarak değerlendiriyor. Katılımcıların yüzde 15’i ise kütüphane web sitesini kullanmıyor.

Zorlu bir kütüphane web sitesi, zaten zaman kısıtlaması bulunan öğrencilerin önünde önemli bir engeldir. İşte, web sitenizin tüm öğrencileriniz tarafından daha efektif şekilde kullanılmasını sağlamak ve onların beklentilerini en üst düzeyde karşılamak için En İyi 7 Yöntem.

1. Vizyonunuz Olmalı

Vizyon, kütüphane web sitenizin hedeflerini tanımlayan ifadedir. Ayrıca, kütüphane web sitenizle ilgili kararlarınıza yön verir ve gerektiğinde ilham almanızı sağlar.

Öneriler

Vizyonunuzu bir ila iki cümle ile ifade edin.
Vizyonunuzu, kütüphanenizin ve kurumunuzun misyon ifadeleri ile uygun hale getirin.

2. Aramaya Kolay Erişim

Arama, bir kullanıcının kütüphane web sitesinde gerçekleştirdiği birincil eylemdir.

Öneriler

Arama kutusunu ana sayfanıza belirgin şekilde yerleştirin.
Sayfanıza yalnızca bir arama kutusu ekleyin.
Kullanıcılarınızın aramaya daha kolay başlaması için arama kutusuna veya arama kutusu alanına bir açıklama veya örnek ekleyin.
Çok sekmeli bir arama kutusu kullanıyorsanız mevcut sekmeleri yalın bir dille keşif aracınızda belirtin.

3. Web Sitesi İçerisinde Gezinmeyi Basit Tutun

Çok fazla gezinme seçeneği, kullanıcılarınızın ihtiyaç duydukları şeylere erişmelerini zorlaştırabilir.

Öneriler

En fazla beş veya altı ana gezinme öğesi gösterin. Kullanıcılarınızı fazla seçenek içerisinde boğmayın.
Üst düzey gezinme, içeriğinizin üst düzey kategorilerini temsil etmelidir.
Yaygın olarak kullanılan ana gezinme öğeleri arasında şunlar bulunur: Arama, Hizmetler, Kaynaklar, Hakkımızda, Yardım, Hesabım.
OptimalSort & Treejack gibi çevrimiçi araçlarla, web sitenizde gezinmenin yeterince efektif olup olmadığını doğrulayın. (Bu araçların ücretsiz ve ücretli sürümleri mevcuttur.)

4. Ana Sayfa Geçiş Noktasıdır

İlk izlenim kritik bir öneme sahiptir. Ana sayfanız genellikle en çok ziyaret edilen sayfadır ve kullanıcılarınızın araştırma yapmaya başladığı yerdir.

Öneriler

Ana sayfanızı çok fazla seçenekle karmaşık hale getirmeyin.
Kullanıcılarınızı keşfetmeye yönlendirmek için yeterli ayrıntıları sağlayın. “3 tıklama kuralı” her zaman en iyi yöntem değildir. (3 tıklama kuralı, bir web sitesi kullanıcısının, en fazla üç tıklamayla istediği bilgiyi bulması gerektiğini ileri süren bir teoridir.)

Ana sayfada görüntülenecek öğeler:

Birincil kullanıcı eylemleri (Arama)
Bir Çalışma Odasına Rezervasyon Yapın
Çalışma Saatleri
Kütüphane Haberleri ve Etkinlikleri
Bize Ulaşın / Kütüphaneciye Sorun

5. “Kütüphanece” Olan Kelimeleri Kaldırın

“Kütüphanece” terimler (kütüphane jargonu), düzenlenen kullanıcı testinde beklendiği üzere en çok üzerinde durulan konulardan bir tanesi oldu. Bilinmeyen terimler, kullanıcıların kütüphane kaynaklarını/hizmetlerini tam olarak anlayamamasına neden olmaktadır ve dolayısıyla etkili bir araştırma sürecinin önündeki büyük engellerdendir.

Öğrenciler tarafından anlaşılmayan terimler:

Boolean
Katalog
HTML Tam Metin
EPUB
E-kitap Tam Metin
Veri Tabanı
Ticaret Yayını

Öneriler

İçeriğinizi temizleyin!
Sade bir dil kullanın.
Bağlantı çözümleyicinizi ve/veya keşif aracınızı yapılandırırken, kullanıcılarınız tarafından “kütüphanece” olarak anlaşılabilecek kelimelere dikkat edin.
Gerektiğinde açıklayıcı metin sağlayın.
Bir sözlüğe güvenmeyin!
Bir kütüphaneciden içeriğinizi okuyarak doğrulamasını isteyin.
Bir anket veya kullanılabilirlik testi yapın.

6. Kütüphane Web Sitenizi Erişilebilir Yapın

Erişilemeyen web siteleri tüm kullanıcıların önündeki en büyük engeldir.

Öneriler

HTML Sayfa Başlıkları açıklayıcı olmalıdır (ör. Kurum Kütüphaneniz: Dergilere Göz Atın).
Bağlantı metni içeriği belirtmelidir.
Görüntüler alt metin içermelidir.
Ses / Video içeriği açıklayıcı yazı veya transkript içermelidir.
Web sitesi sadece klavye ile gezilebilir olmalıdır.
Bir carousal kullanıyorsanız, bu carousal’ı otomatik oynatmaya ayarlanmamalıdır; kullanıcıların dilediklerinde carousal’ı durdurma seçeneği bulunmalıdır.
Web sitenizin renk körü olan insanlar için kullanılabilir olduğunu doğrulanmalıdır. Önerilen Araç: Colour Contrast Analyser (Ücretsiz)
Kütüphane web sitenizin erişilebilirliği test edilmelidir. Önerilen Araç: WAVE (Ücretsiz)
Ekran okuyucular (örneğin, JAWS, NVDA) ve öğrencileriniz tarafından kullanılan diğer yardımcı teknolojilere aşina olun.

7. Kullanılabilirlik Testi Yapın

Öneriler

Jakob Nielsen’den alıntı yapacak olursak: “Geç olmadan test edin. Sık sık test edin.”
Web sitenizin tasarımına kâğıt üzerindeki prototiplerle başlayın (sadece kaba bir taslak olabilir) ve daha sonra tasarımınızı tamamlayın.
Web sitenizin beş ila yedi kullanıcı ile test ettiğinizde, kullanılabilirlik sorunlarının yüzde 85’ini ortaya çıkacaktır.
Kullanılabilirlik testleri için belirlediğiniz oturumlarını aynı gün/saat seçerek, aylık olarak gerçekleştirin.
Kullanıcı testini öğrencileriniz ile her zaman/her yerde gerçekleştirebilirsiniz. Uzaktan yapılan kullanıcı testi, hızlı sonuç veren etkili bir yöntemdir. Önerilen araç: usertesting.com

Önerilen Araçlar ve Kaynaklar:

Önerilen Araçlar:

OptimalSort & Treejack: Web sitesi içerisindeki gezinme sürecini ve terminolojiyi kullanıcılarınızla test etmeye yarayan bir araçtır. Her iki ürün de sınırlı sayıda kullanıcıyla yapılan testler için ücretsiz bir sürüm sunmaktadır.
Web Accessibility Validation Evaluator (WAVE): Erişilebilirlik hatalarını tanımlayan ücretsiz bir araçtır. Araç, web sitenizin 508 ve Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzları‘na (WCAG) uygun olup olmadığını kontrol etmektedir:
Colour Contrast Analyser: Kütüphane web sitenizin renk körü kullanıcıları için erişilebilir olup olmadığını doğrulayan ücretsiz bir araçtır. Ayrıca, tasarımınızın renk kullanımına bağlı WCAG yönergelerine uygun olduğunu doğrulamaktadır.
Content Readability: Araç, içeriğinizin okuma seviyesini değerlendirmektedir. İçeriği veya URL’yi kopyalamak/yapıştırmak ücretsizdir.
Usertesting.com: Uzaktan kullanılabilirlik testi yürütmeye yarayan bir araçtır. Gereksinimlerinize göre kendi kullanıcılarınızı seçebilirsiniz veya kullanıcı listesinden faydalanabilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için, bu yazıyı hazırlamamızda kaynak olarak kullandığımız bazı web sitelerine ve kaynaklara “Faydalanılan Web Siteleri ve Kaynaklar” başlıklarından göz atabilirsiniz.

Faydalanılan Web Siteleri ve Kaynaklar – Erişilebilirlik:

Popular Screen Readers (JAWS, NVDA, VoiceOver*) Overview
WebAIM
WebAxe Blog ve Podcast

Faydalanılan Web Siteleri ve Kaynaklar – Öğrencilerin Araştırma İş Akışı:

John Kupersmith. Library Terms That Users Understand
K.G. Schneider. Death to Jargon – OPAL Presentation
Kate Lawrence and Deirdre Costello. Five Surprises about College Student Information Literacy, Strategic Library
Khalilah Gambrell. EBSCO Information Services User Research Group 2015 Survey: How Students Conduct Research (Infographic to be published soon)
Project Information Literacy

Faydalanılan Web Siteleri ve Kaynaklar – Kullanıcı Araştırması:

https://www.ebsco.com/e/tr-tr/blog-indeks/7-adimda-kullanici-dostu-bir-kutuphane-web-sitesi