POLİTİKA BAŞLIĞI:
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından yürütülen veya desteklenen projelerden üretilen yayınlar ile araştırma verilerinin yönetimi, saklanması,
arşivlenmesi, derlenmesi ve dijital korunması TÜBİTAK Açık Bilim Politikasının çerçevesini oluşturmaktadır.
AMAÇ:
“Açık Erişim” kavramı ilk kez 2002’de, dünyanın önde gelen araştırma enstitüleri, bilim ve araştırma kütüphaneleri ve araştırmacılar tarafından oluşturulan Budapeşte Açık Erişim Girişimi’nde: “bilimsel literatürün internet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olması” olarak tanımlanmıştır. Sonraki dönemde ise uluslararası kuruluşların çalışmaları ve bulgularıyla açık erişimin bilimsel gelişmelerdeki tetikleyici rolü ortaya çıkmıştır. Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği’nde kamu kaynaklarıyla desteklenen araştırmaların çıktılarının yayılmasında açık erişimi standart yöntem olarak desteklemekte ve bilginin
serbest dolaşımına Avrupa Araştırma Alanı’nın beş önceliğinden biri olarak yer vermektedir. Avrupa Birliği (AB) fonlarıyla desteklenen projeler kapsamında üretilen tüm hakemli yayınların açık erişim olması, AB 7. Çerçeve Programıyla başlamış ve dünyanın en büyük sivil Ar-Ge destek programı olan, ülkemizin de katılım ve katkı sağladığı AB Ufuk 2020 programında zorunluluk olarak devam etmiştir.
Açık Veri; herhangi bir telif hakkı, patent ya da diğer kontrol mekanizmalarına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılabilen, tekrar kullanılabilen ve
dağıtılabilen veri olarak tanımlanmaktadır. Verilerin paylaşıma açılması ile bilimsel çalışmaların çok daha etkin ve verimli bir şekilde yapılması, veri tekrarının önüne geçilmesi, verilerin kendi içinde tutarlı kalması ve veriye çok daha hızlı erişilmesi mümkün olacaktır. Açık Bilim, araştırma çıktılarının ve araştırma verilerinin bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin de katkısıyla tüm araştırma camiasına ve kamuya bedelsiz ve şeffaf olarak açılması, özellikle kamu kaynaklarıyla gerçekleştirilen araştırmaların etkinliği, yayılımı, bilimsel araştırma sisteminin verimliliği ile araştırmaların görünürlüğünün ve izlenebilirliğinin artırılması, aynı araştırma alanındaki mükerrerliklerin azaltılması, uluslararası araştırmalarla bağlantılarının kuvvetlendirilmesi gibi birçok konuda fayda sağlamaktadır. Açık Bilim konusundaki küresel gelişmeler ve ortaya konan kazanımlar doğrultusunda TÜBİTAK, desteklediği araştırmalar, araştırmacılar, TÜBİTAK araştırmacılarının yayınları ve araştırma verileri için bu politika metnindeki ilkeleri belirlemiştir.
Leave a Reply