bluesyemre

Howard Garnder, Leading Minds: An Anatomy of Leadership adlı kitabında “Hikayelerin bir liderin cephaneliğindeki en güçlü silah olduğunu ve liderlerin etkinliklerini anlattıkları hikayeler aracılığıyla elde ettiklerini” yazar. Gardner bu tespitinde haklıdır çünkü liderlerin başarılarındaki en önemli faktör etkili bir iletişimdir. Bu iletişimin yolu da hikayeleri kullanmaktan geçmektedir.

David Huntoon, iş dünyasındaki liderlerin neredeyse her gün hikayelerden yararlandıklarını söyler. “Liderler örgütsel değişimi yönlendirmek, stratejik amacı belirtmek ve çalışanlarını motive etmek için hikayeleri kullanabilirler. Ayrıca yeni bir kültüre geçerken hikayeleri kullanmak birçok başarılı organizasyonun ayırt edici özelliğidir.” Annette Simmons da The Story Factor kitabında bu savı destekler. “Çünkü hikayeler insanlara ne yapmaları gerektiğini söylemez; onları etkileyerek yönlendirir, birlikte hareket etmenizi sağlar.”

Dolayısıyla günümüz iş dünyasında hikaye anlatımı (storytelling) her liderin kullanması gereken önemli bir iletişim yöntemi olarak karşımıza çıkıyor. Bazı liderlerin doğuştan bu yeteneği sahip olduğunu biliyoruz. Fakat zirveye ulaşanların çoğunlukla yetenekli olanlardan değil Anders Ericsson’un söylediği gibi hayal kuran, hazırlık yapan ve disiplinle çalışan insanlar olduğunu da biliyoruz. Bu yüzden lider olarak akılda kalıcı ve ikna edici konuşmanın yolu ilk önce kendimize ait bir hikâye çantası oluşturmaktan geçiyor. Gelin şimdi hikaye çantamızı nasıl doldurabileceğimize bakalım.  

Bir Hikaye Çantası Oluşturmak için İhtiyacınız Olan Her Şey

Kitaplar. Harry S. Truman, “Tüm okuyucular lider değildir ancak tüm liderler iyi okuyucudur” derken bize başarılı bir liderin kutup yıldızını da gösterir. Fortune 500 şirketlerinin CEO’larının ayda ortalama dört ila beş kitap okuması bu yüzden tesadüf değildir. Çünkü liderlik, sürekli egzersiz gerektiren zihinsel bir roldür, bu nedenle okumak tüm liderler için önemli bir alışkanlıktır. Örneğin iş dünyasında bir kadın olarak Dikbaşlılar: Bilimi ve Dünyayı Değiştiren 52 Kadın kitabı sizin çantanız için vazgeçilmez olabilir. Buradaki hikayeleri kendi kariyer yolculuğunuzu aktarırken, başarılı bir projenin süreçlerini sunarken veya ekibinize yapacağınız motivasyon konuşmasında kullanabilirsiniz. Veya Malcolm Gladwell’in Outliers kitabındaki hikayeler, başka liderlerin zihinlerine göz atmak ve ilham almak için harika olabilir.

Filmler ve Diziler. Bir lider olarak gerçek yaşam öykülerinden çok şey öğrenebileceğimiz gibi kurgusal karakterlerden de birçok şey öğrenebiliriz çünkü bütün iyi filmler ve diziler hayatın gerçeklerini barındırır. The Bridge on the River Kwai, Apollo 13, Moneyball gibi filmler veya The Queen’s Gambit, Game of Thrones, This Is Us gibi diziler iş hayatınızda anlatacak birçok hikâye verir. Örneğin Moneyball analizin, Kung Fu Panda hayal gücünün, Wonder Woman cesaretin başarıdaki rolünü gösterir. Sherlock Holmes gibi kimsenin görmediği ayrıntıları fark eder, Ned Stark gibi ekibinizde görmek istedikleri değerleri kişiliğinizde barındırabilir, Kara Şövalye Bruce Wayne gibi hatalarınızla yüzleşmenin liderlik için vazgeçilmez olduğunu fark edebilirsiniz.  

Dergiler. Bunları süreli yayınlar olarak düşünebilirsiniz. Bu yayınları takip etmek ve okumak sizi dünyadaki güncel gelişmelerden ve olaylardan haberdar eder. Aynı zamanda bu dergilerin kadrosu farklı disiplinlerden gelen yazarlardan oluştuğu için size değişik dünyaların kapısını aralayabilir. Özellikle Harvard Business Review, Marketing Türkiye, MediaCat, Capital, Fortune gibi dergiler olmazsa olmazdır. Fakat bunların dışında hikâye çantanızı dolduracak asıl dergiler iş dünyasının dışından olacaktır. Psikeart, Socrates, Bilim ve Teknik, Atlas Tarih, Düşünbil gibi dergiler size farklı bakış açıları sunabilir. Örneğin bir spor dergisinde okuyacağınız Macar atışçı Karoly Takacs’ın hikayesi tüm zorluklara rağmen başarmanın ve muhteşem bir geri dönüşün hikayesidir. Veya bir tarih dergisinde okuyacağınız Prof.Dr. İlber Ortaylı’nın yazısında Atatürk’ün liderlik dehası, ekip arkadaşlarınıza liderlik yaparken size de yol gösterebilir.

TED Videoları ve Youtube Kanalları. TED videoları her zaman ilham verici ve öğretici olmuştur. Bu konuda hem fikiriz. Fakat size önerim hikaye çantanızda mutlaka farklı alanlardan birkaç YouTube kanalı olması. Kültür & Tarih Sohbetleri, Tarih Obası, BilimFili, Evrim Ağacı, FluTV ilk aklıma gelen YouTube kanalları. Tabii bunlara bir de Barış Özcan, Ayhan Tarakçı, Ümid Gurbanov gibi entelektüel içerikler üreten hikaye anlatıcılarının videolarını da eklemek gerekir. Ayrıca bonus olarak TRT Arşiv’i de yazalım.

Etimoloji Sözlükleri. Sözlükleri kitaplardan ayırmamın sebebi çantamızda önemli bir yer tutması. Ekibinizin sayesinde elde ettiğiniz bir başarıyı anlatırken “saye” kelimesinin gölge demek olduğunu, takım çalışması hakkında bir konuşma yaparken “arkadaş” sözcüğünün sırtımızı dayadığımız taştan geldiğini veya şirketin İngilizcesi olan Company sözcüğünün Latince “com” (-ile) ve “panis” (ekmek) kelimelerinden, birlikte ekmek yiyenler anlamına geldiğini anlatabilirsiniz. Özellikle değerlerinizi, kültürünüzü ve hedeflerinizi anlatırken bir sözcüğün hikayesiyle başlamanız oldukça etkili olacaktır. Bu alanda okunabilecek birçok kaynak mevcut. Ama ben özellikle Sevan Nişanyan, Mehmet Emin Katırcı, Hatice Şirin ve Tuncer Gülensoy’un sözlüklerini öneririm. Ayrıca Tiffany Watt Smith’in yazdığı Duygular Sözlüğü de farklı kültürlerdeki duyguların anlamını öğrenmek için oldukça keyifli bir kitaptır.   

Hobileriniz. Yapmaktan, okumaktan, düşünmekten keyif aldığınız her şey size anlatacak bir hikâye verecektir. Yeter ki bunların arasında bağı görmek ve kurmak için biraz zaman ayırın. Örneğin seyahat etmekten hoşlanıyorsanız öncesi yapılacak hazırlığın, hedefinize varmak için ne kadar önemli olduğunu bir satış toplantısında anlatabilirsiniz. Kimya ile ilgileniyorsanız bir pazarlama toplantısında projelerin de aynı su gibi gaz, sıvı ve katı formunda olduğunu anlatabilir, herhangi bir spor dalı ile uğraşıyorsanız o alandaki terimleri stratejinizde kullanabilir, viski konusunda uzmansanız kaliteli bir viskiyle kaliteli bir ürünün ortaya çıkması için benzer süreçlerden geçtiğini biliyorsunuz demektir.

Özetle, kendinize ait bir hikaye çantası oluşturmak istiyorsanız her şey size anlatacak bir hikaye verir. Dünyayı nasıl görüyorsanız öyle yaşarsınız. Sufi İdris Şah’ın dediği gibi “Eğer bir taşa takılıp tökezlersem o taştan yürüdüğüm yere dikkat etmeyi öğrenirim. O andaki ‘guru’m odur çünkü bana bir şey öğretmiştir. O bana bir şeyler öğretmesini beklediğim biri değildir. Eğer ben bir şey öğrenememişsem öğretici de yoktur.”

https://hbrturkiye.com/blog/liderlerin-neden-bir-hikaye-cantasi-olmali